Meer dan tien jaar geleden won Lava architecten de wedstrijd voor de bouw van Gemeenschapscentrum De Rinck aan het Dapperheidsplein in Anderlecht. Het was de eerste wedstrijd die Lava won en meteen ook een deftige uitdaging in ruimte én tijd.
Tussen de gunning en oplevering zaten meer dan tien jaar. Zo groeide het ontwerp mee met verschillende beleidswissels en aanpassingen aan de wetgevingen rond brandveiligheid, akoestiek en duurzaamheid. Dit huzarenstukje werd opgeleverd in 2019 en is sindsdien niet meer uit het gemeenschapsleven van Anderlecht weg te denken.
Het vertrekpunt was een amalgaam van gebouwen in slechte bouwfysische toestand op de hoek van de Kapittelstraat en het Dapperheidsplein, in eigendom van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Om de oefening nog pittiger te maken, stond een van de panden op de lijst met waardevol erfgoed, maakten de gevels langs het plein deel uit van het stadsgezicht en zat er een historische grondvervuiling op de site.
Als antwoord op al deze uitdagingen, ontwierp Lava een functionele koppeling van verschillende lokale en bovenlokale functies: een café, een danszaal, polyvalente zalen en leslokalen, en kantoren die verbonden zijn met gezamenlijke ondersteunende functies zoals een onthaal, sanitair en foyerruimte.
Schematisch doet het gebouw denken aan een kam, waarvan de rug zich achter de neogotische gevel tot het einde van het perceel uitstrekt. Aan deze ‘binnenstraat’ worden tanden gekoppeld, afgewisseld met buitenruimtes. Zo krijgen verschillende programmatorische volumes licht en zicht, zonder inkijk naar het omliggende woonweefsel te creëren. Door de buitenruimtes is de gevel in de Kapittelstraat geen monolithisch blok en past hij zich mooi in, in het ritme en de schaal van de straat. Naarmate de niveaus stijgen, worden meer buitenruimtes gecreëerd, waardoor het bouwvolume afneemt in de hoogte.
Het geklasseerde hoekpand werd ontdaan van jarenlange aanpassingen en teruggebracht naar zijn historische basis. Hierin bracht men het café of ‘herberg’ onder. De historische gevels werden gekaleid om een homogeen uitzicht te bekomen in combinatie met de rood-paarse nieuwbouwvolumes. De neogotische gevel werd een typisch voorbeeld van façadisme: hier bewaarde men alleen de voorgevel. Door de zijgevel van dit volume met een opvallende vliesgevel open te werken, pretendeert Lava ook niets anders.
Ondanks de lange genese werd in 2019 een eigentijds gebouw afgeleverd. Zo voldoet het gebouw aan de passiefnorm die sinds enkele jaren de standaard is in het Brussels Gewest. Het gebouw is integraal toegankelijk en voldoet – als feest- en voorstellingsruimte in een dichtbevolkte stadskern – aan strenge akoestische eisen.
Het interieur is robuust en degelijk, met enkele speelse accenten die het gebouw zijn architecturale kwaliteit geven. Zo legde men de dansvloer diagonaal in de grote polyvalente zaal en komt deze diagonaal terug in de lambrisering. Ook de verlichtingsarmaturen en andere technische elementen werden met veel zorg geplaatst.
Ondertussen is de Rinck niet meer weg te denken uit het centrum van Anderlecht. Het gebouw creëert zowel functioneel als architecturaal een grote meerwaarde op het Dapperheidsplein.
