Het Brusselse Rogierplein was jarenlang een troosteloze plek van restruimtes en wegkwijnende horeca. Met hun radicaal project geven XDGA, Ney & Partners en Michel Desvigne zowel het plein als de stad zijn broodnodige grootstedelijke glans terug.
Het Rogierplein te Brussel is niet zomaar een plein. Ooit het Natieplein en voorportaal van het toenmalige Noordstation, verzamelde het de eerste auto’s en elektrische trams te midden van statige hotels met welluidende namen. Het plein ademde op het ritme van de metropool en wist het bruisende stadsleven te verzoenen met een menselijke schaal. De aanleg van de Noord-Zuidverbinding schoof het Noordstation enkele honderden meters op, wat plaats creëerde voor een plein met internationale ambities. Toen het prachtige, 117 meter hoge internationale Rogiercentrum met zijn kantoren, woningen, theater en skybar, op een trieste ochtend in 2001, tegen de vlakte ging, verloor Brussel een zoveelste stukje van zijn metropolitane identiteit.
Alleen al daarom is het project van XDGA, Ney & Partners en Michel Desvigne zo waardevol. Want in een stad die eerder afbreekt dan opbouwt, verwerd het Karel Rogierplein al snel een plek van restruimtes, met een mysterieuze piramide in zijn centrum, een onzichtbaar, ondergronds congrescentrum en hotels die hun prestige zagen verdwijnen. Het project van XDGA ambieerde op een baldadige en radicale manier het plein zijn grootstedelijk karakter terug te geven en slaagt daar ten volle in.
De kracht van het ontwerp zit hem niet in de in het oog springende luifel en ook niet in de radicale vorm of in het knap staaltje ingenieurskunst dat de 64 meter diameter in een hels evenwicht houdt. De kracht van het ontwerp zit hem evenmin in de overmaatse dimensionering: XDGA wist het plein op te rekken tot ver buiten de gebruikelijke conventies en realiseerde een 360 meter lange en 22 meter brede plek voor de grootstedelijke flaneur. Met zijn donkere, blinkende steen en grote betonnen vloerplaten met ingelegde keien is het Rogierplein een sokkel voor de gebouwen en creëert het zelfs even de illusie van een mediterraanse Ramblas.
Neen, de kracht van het ontwerp zit hem in het plein als verticale ruimte tussen grond en de ondergrond, daar waar het daglicht via een brede patio tot aan de metroperrons wordt binnengelaten; daar waar het plein zich voelbaar maakt in het georganiseerd kluwen van een stedelijke hub; daar waar het ondergronds gebruikersgroepen verbindt en een mix aan programma’s (shopping, congrescentrum, parkings, hotels) mogelijk maakt, daar waar het de gemeentes samenbrengt en naar een hoger niveau tilt. Met het project van XDGA herwon het Natieplein zijn grootstedelijke ambities en zet het resoluut in op de toekomst.
